Οι Λαζαρίνες

Ο ίδιος, Μαυρουδής Παπαθανασίου, δάσκαλος στην Αρναία, περιγράφει στα "Χρονικά της Χαλκιδικής" το 1968 το έθιμο "Των Λαζαρίνων".

"Η μεγαλύτερη και λαμπρότερη γιορτή της Χριστιανωσύνης, το Πάσχα, συγκινεί μικρούς και μεγάλους γιατί είναι συνυφασμένη με τα σπουδαιότερα γεγονότα του τέλους του επίγειου βίου του Θεανθρώπου Χριστού.

Ένα από τα γεγονότα αυτά που συγκίνησαν τη λαϊκή ψυχή είναι και η ανάσταση του φίλου του Χριστού Λαζάρου. Σ’ αυτήν ο λαός βλέπει στις παραμονές του Θείου Πάθους την ίδια την ανάσταση του Κυρίου. Και γιορτάζει ο ορθόδοξος χριστιανικός κόσμος την ανάσταση του Λαζάρου με διπλή προσδοκία, την Ανάσταση του Χριστού και την ανάσταση (αναγέννηση) της φύσης.

Χαίρεται για το θρίαμβο του Κυρίου που καταπάτησε το θάνατο κι έδωσε τη ζωή. Χαίρεται και για τη φύση που επηρεασμένη κι από τη ζωογόνο χριστιανική ανάσταση αφυπνίζεται και στολίζει τους κάμπους και τις πλαγιές των βουνών με την απαλή πρασινάδα, τα μαγευτικά μύρια πολύχρωμα λουλούδια που σκορπούν στον ανοιξιάτικο αγέρα το μεθυστικό άρωμά τους.
Και εκδηλώνει ο λαός τη χαρά του τούτη το Σάββατο του Λαζάρου με γιορταστικά λαϊκά έθιμα.

Ένα τέτοιο κρατάει ακόμα από τα παλιά στον Άγιο Πρόδρομο της Χαλκιδικής. Ομάδες κοριτσιών, οι Λαζαρίνες, όπως αποκαλούνται, στολίζουν ένα καλάθι με λουλούδια της εποχής και πρασινάδες και γυρνούν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας του Λάτζαρ’, γεμίζουν τα καλάθια τους με αυγά και τις τσέπες τους με χρήματα για φιλοδώρημα:

Ήρτι Λάντζαρης ήρταν τα Βάϊα
ήρτι κι η γιός της Παναγίας
ωχ αφέντη μου της μιτανοίας.
Ας πούμι τουν αφέντη μας
ας πούμι του τρανό μας
κι όσα λουλούδια άνοιξαν
μέρις κι χρόνια να χουν
κι ημείς καλώς σας ηύραμι
σαν του καλό του χρόνου.
Αρχός μι την αρχόντισσα
στη σκάλα αραδίζουν
να κουσκινίζουν τα φλουριά
να διρμουνίζου τ’ άσπρα
τα κουσκινάδια πόπιφταν
τα δίνουν τς Λαζαρίνις.

(Αν υπάρχη μαθητής, τους παρακάτω)

Μάνα μου τουν υγιόκα σου
του μουσχουκανακάρη
τουν έλουζι τουν χτένιζι
στουν δάσκαλου τουν στέλνει
κι η δάσκαλους τουν έδιρνι
μι μια ασημένια βέργα
πάϊνι στη μάνα τ’ κλιέμινους
στα δάκρυα φουρτουμένους.

(Αν νεόνυμφοι, τους παρακάτω)

Αντρουϊνίτσι μ’ τρυφιρό
κι νιουστιφανουμένου
΄ντας καναλκεύει χαίριτι
πιζεύει καμαρώνει
πως πρέπουν τ’ αργυρά σ’ κουμπιά
στη πράσινη τη τσόχα
έτσ’ έπριπι κι η νιούτσικους
πιζεύει καμαρώνει.

(Και για τους αγάμους)

Κι απού δω τριουγιούρου εις του μαχαλά
θέλου ν’ αγαπήσου
μια μαυρουματούσα
μια ξανθουμαλλούσα
ας την εφιλούσα
κι ας ψυχουμαχούσα
του διαβόλου τώρα
μη γυρεύει ξάρια
κι ούλου πινηντάρια.

(Για αγόρι)

Λιβέντη μου καλέ καμπανουφρύδι
κατέβα στου τσιαρσί στου μπιζιστένι
να δγης ψηλές να δγης λιγνές
να δγης κι μαυρουμάτις.

(Για κορίτσι)

Μαρί ψηλή μαρί λιγνή
μαρί μαυρουματούσα
προυξινιτάδις έρχουντι
που παν’ απού τη Πόλη
δεν σ’ είπα μη του ζώνισι
τ’ αντρού σου το ζουνάρι
κι λιάνιψι τη μέση σου
σαν της ιλιάς κλουνάρι.

(Τέλος ή επωδός)

Του καλαθούδι μ’ θέλ’ αυγά
κι του μαντλούδι μ’ γρόσια.

Στα παλαιότερα χρόνια, στο ίδιο χωριό, λέγανε το παρακάτω τραγούδι που αναφέρεται στο μυστήριο του θανάτου και στην ανάσταση του Λαζάρου:

Εις την πόλη Βιθυνία¹
κλαίει η Μάρθα κι η Μαρία
χάσανε τουν αδιρφό τους
τουν καλό τουν καρδιακό τους.
Τρεις ημέρις τουν θρηνούσαν
κι τουν μοιρολογούσαν
τη Τετάρτη την ημέρα
βγήκι η Χριστός να πάη
βγήκι κι η νεουΜαρία
έξου απού τη Βιθυνία.
Σκώνιτι κι τουν προυσκνάει
κι στα πόδια τουν φιλάει.
Λάντζαρης σαβανουμένους
κι μη του κηρί ζουσμένους.
«Πες μας Λάντζαρη τι είδις
εις τουν Άδη όπου πήγις»;
«Είδα τρόμους είδα φρίξις²
είδα βάσανα κι πίκρις
δος μου μια χλιαριά νιράκι
να ξιπλίνου του φαρμάκι
του φαρμάκι στου χειλάκι³
και μη μι ρουτάτι πλέον."

1. Κατ' άλλους "Βιθανία".

2. Επίσης, "είδα τρόμους, είδα φόβους".

3. Επίσης, "του φαρμάκι των χειλέων".