Το παρακάτω κείμενο, στάλθηκε από τον συγχωριανό μας Χάρη Ζ. Σαμαρά, τον οποίο ευχαριστώ θερμά. Μέσα από αυτό εκφράζει τις σκέψεις και τις παρατηρήσεις του σχετικά με την ανάπτυξη του οικιστικού δικτύου του χωριού μας, τα τελευταία 200 χρόνια, και τον διαμοιρασμό των γαιών του πρώην οθωμανικού τσιφλικιού Ρεσιτνικίων από τους - από αιώνες κατοικούντες σε αυτό - κατοίκους του. Το κείμενο διατηρείται αυτούσιο.
------------------------------------------------------------------------------------------
Ένα σενάριο-πραγματικότητα προς το 1846
Έχουν γραφεί σήμερα 30/8/2011 με τη ματιά του 1955-60 (τότε οκτώ και πλέον ετών), τότε που οι πρόγονοί μας βρέθηκαν στο σημερινό χωριό Άγιος Πρόδρομος-Ρεσιτνίκια, ημερομηνία που αγόρασαν τον τόπο αυτό.
Θα πρέπει να υπήρχε ονομαστικός κατάλογος των εξήντα έως ογδόντα Ρεσιτνικιωτών, σύμφωνα με τη χρηματική καταβολή τους, και να κάθισαν με πολύ μεγάλη "ΣΟΦΙΑ" και προσοχή και αγάπη να μοίρασαν τον τόπο. (Αν είχαμε αυτόν τον ονομαστικό κατάλογο;).
Δεν ήταν άγνωστοι μεταξύ τους, κάπου σ' αυτό τον γύρω χώρο ήταν και ζούσαν. Επισήμαναν το χώρο και πρώτα μοίρασαν τα οικόπεδα όπου τα σπίτια του χωριού. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά σήμερα ένα οικόπεδο - απείραχτο - είναι περίπου εμβαδού ενός στρέμματος, δηλ. περίπου 1600 μέτρα τετρ. (1 στρ. τουρκικό), τετράγωνο, ορθογώνιο, όπως βόλευε το μέρος. Χάραζαν έναν νοητό σταυρό που είναι κατά κάποιο τρόπο οι κεντρικοί λεωφόροι. Από το "Μούτα" (νότος) έως το τελευταίο σπίτι Μαντζούκα (βοράς) και από το σπίτι τελευταίο Κολυμβάνου (ανατολή) έως "Παπά αχλαδιές" - Γραμμενόπουλων (δύση).
Εκεί που σταματούσαν τα οικόπεδα όπου κτίστηκαν τα σπίτια, άρχιζαν τα αλώνια. Έτσι σε κάθε τεταρτημόριο κατοικιών να έχει προς την πλευρά του και τα αντίστοιχα αλώνια, αχυρώνες, είναι και σήμερα ωρισμένες σε διαφορετική χρήση βέβαια. Η αντιστοιχία είναι κανόνας, όπου δεν συμφωνεί, κάτι έγινε; Βέβαια κατά εκτίμηση χωρίς να γίνεται λάθος το εμβαδόν στο αλώνι είναι το διπλάσιο του σπιτιού, δηλαδή δύο στρέμματα της εποχής εκείνης. Να μην ξεχνούμε ποια πολιτική κατάσταση επικρατούσε, συνεχείς εξεγέρσεις κτλ.
Κατόπιν χώρισαν τους μπαξέδες, που ήταν απαραίτητοι για την θερινή και χειμερινή επιβίωσή τους, έπαιρναν τα λαχανικά και φρούτα. Αυτοί ήταν (βορεια-ανατολική πλευρά του "Μπρούτσιου" από τα "καζανούδια" - όπου το φράγμα με το αυλάκι που κατέληγε για πότισμα μέχρι μπροστά από το σπίτι του Γεωργίου Βατζόλα του Βασιλείου όπου και έτρεχε στο ρέμα, Νότια πλευρά του "Μπρούτσιου" και κάτω από τον Δημόσιο δρόμο - γιατί πάνω από το δρόμο υπήρχαν αμπέλια - καθώς επίσης στην απέναντι πλευρά του ρέματος (Βαβδινού) που οι πηγές του ξεκινούν από "Γιαννακούδη μπαξέ".
Αλλά και αλλού υπήρχαν μπαξέδες μεγάλοι σαν τους παραπάνω, όπως του Ανοιξά, Ουζούνη κλπ. όπου η κλίση του εδάφους και γενικά το μέρος επέτρεπε την άρδευση, νερά άφθονα. Και βέβαια μοίρασαν, όπου από το 50'-55' υπήρξε ο Μηλεώνας, ο χώρος που περιέχεται μεταξύ ρέματος εξωκλησίου Αγίου Προδρόμου και του δημόσιου δρόμου από "Λαγκαδούδι" έως γέφυρα εξωκλ. Αγίου Προδρόμου.
Έπειτα προσδιόρισαν (αν δεν υπήρχαν) τους χώρους για τα αμπέλια. Αναφέρουμε τη νότια μισή πλευρά του Μπρούτσιου, από αποθήκη Συνεταιρισμού έως "Φαρδιά στράτα", την περιοχή πίσω από το εξωκλήσι του Αγίου Χριστοφόρου και νότια ανατολικά έως το ύψωμα "Αντραγασιά", όπου επόπτευε ο δραγάτης. Το μεγαλύτερο μέρος της νότιας πλευράς του "Νέυφτου" από "Αβράμ' αμπέλια" ανατολικά, "κουπάνα", "μπαμπακιά", "κλήμα", "καρυές".
Τέλος μοίρασαν τα χωράφια που ήταν καλλιεργήσιμα και πάλι στα τέσσερα, τους λεγόμενους μοιράδες. Είναι γνωστά τα όριά τους. Στον κάθε χώρο - μοιρά - είχαν όλοι χωράφια, δεν γνωρίζουμε το εμβαδόν των χωραφιών αυτών αλλά κάθε πρώτος κάτοικος πήρε από εκατό έως εκατόν είκοσι στρέμματα σημερινά, ή από ένα Χανιέ - εβδομήντα πέντε σημερινά.
Όπως είπαμε γιατί στα τέσσερα χωρίστηκε ο χώρος:
Βιολογική καλλιέργεια: Ο πρώτος (μοιράς) χώρος για ένα χρόνο αγρανάπαυση και για βόσκηση των ζώων, ο δεύτερος χώρος ήταν για την ενδυνάμωση του εδάφους και σπέρναν καλαμπόκια και πιθανόν άλλες καλλιέργειες (ψυχανθή κλπ). Αυτές οι καλλιέργειες άρχιζαν τον Απρίλιο, τον μήνα που γινόταν η σπορά και η συλλογή τον Σεπτέμβριο. Ο πρώτος μοιράς πήγαινε με τον δεύτερο γιατί γινόταν εκμετάλλευση της βοσκής των ζώων στον δεύτερο από "προχείμ'" έως τον Απρίλιο. Ο τρίτος χώρος ήταν αρκετά πλούσιος και εμπλουτισμένος, και έσπερναν τα σιτάρια μόνο, ενώ στον τέταρτο χώρο τα υπόλοιπα, δηλ. βρώμη, κριθάρι, σίκαλη κλπ.
Και λίγα λόγια για τις ασχολίες των κατοίκων με τη ματιά του 1955. Κύρια ασχολία η κτηνοτροφία αλλά και η απαρχή από το 1846 της γεωργίας - σημαντική μετεξέλιξη. Γύρω από το χωριό αλλά και μέσα υπήρχαν φυτεμένες μουριές, που αυτό μας λέει ότι γινόταν εκτροφή μεταξοσκώληκα για παραγωγή μεταξιού, που το 1950 εγκαταλήφθηκε, επίσης Αμπελουργία με ιδιόκτητο καζάνι απόσταξης, Μελισσοκομία με τα παραδοσικαά κ'νάκια και πρόσφατα με τις ξύλινες κυψέλες, αρκετές οικογένειες διατηρούσαν μελισσοκομεία. Εδώ θα αναφέρω ότι η θέση "Βαράδι ή βαράδια" είναι θέση ξεχειμωνιάσματος μελισσοσμηνών, χώρος που έχει τις κατάλληλες συνθήκες - νότιο ρεύμα από θάλασσα - που βρίσκεται προς την έξοδο του Ολύνθιου από το χωριό μας. Και ο καπνός, άλλη καλλιέργεια που εγκαταλήφθηκε μαζί με τις άλλες, όπως το κεχρί, ρόβι και άλλα.
Εύχομαι να βρεθούν και άλλοι χωριανοί μας με τις ίδιες ανησυχίες, που νομίζω υπάρχουν, ψάχνοντας πίσω κάτι ωφέλιμο θα βρούμε, ποιοί ήμαστε, από πού προήλθαμε, ποιές είναι οι ρίζες μας. Η δική σας γνώμη, εκτίμηση, στοιχείο, θα βοηθούσε, όπως και η συμμετοχή σας με οποιοδήποτε τρόπο.
Χάρης Ζ. Σαμαράς
30/8/2011
Άγιος Πρόδρομος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου