Ο Άγιος Πρόδρομος, βρίσκεται στην κεντρική Χαλκιδική. Απέχει από την πρωτεύουσα, τον Πολύγυρο, μόλις 14 km. και από την Θεσσαλονίκη 50 km. Μετά την εφαρμογή του σχεδίου Καποδίστριας, υπάγεται στον Δήμο Πολυγύρου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, το χωριό κατοικείται από 452 κατοίκους, οι οποίοι ως επί το πλείστον ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία, την εστίαση και τουρισμό, ή εργάζονται στα μεταλλεία Γερακινής (και παλαιότερα στου Βάβδου).

Η γραφική τοποθεσία στην οποία είναι χτισμένος ο Άγιος Πρόδρομος, με τον Ρεσετνικιώτη ποταμό - ή Τρανό λάκκο, ο οποίος αποτελεί μία από τις πηγές του Ολύνθιου - να διαρρέει το χωριό, τα παραδοσιακά σπίτια και την αναπαλαιωμένη εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (χτισμένη το 1851), το καθιστούν πόλο έλξης πολλών επισκεπτών. Στις παραδοσιακές ταβέρνες - 9 στον αριθμό - ο επισκέπτης μπορεί να γευτεί το πασίγνωστο σουβλάκι Αγίου Προδρόμου, παραδοσιακό ψωμί και γλυκά, μέλι, καφέ κτλ.

Σημαντικές εορτές αποτελούν η Κοίμηση της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου, το πανηγύρι στο εξωκλήσι του Αγίου Προδρόμου στις 28-29 Αυγούστου, το οποίο μάλιστα από τα παλαιά χρόνια συγκέντρωνε πλήθος πιστών, το πανηγύρι του Αγίου Χριστοφόρου, του Αη-Γιώργη, του Αη-Λια, της Αγ. Άννας.

Στην μακραίωνη ιστορία του, στο χωριό έχουν διασωθεί και πολλά έθιμα, όπως “Οι Φουταροί”, που ψάλουν τα τοπικά κάλαντα την παραμονή των Θεοφανείων, “Οι φουτχιές” που ανάβουν στις πλατείες του χωριού την παραμονή της Γεννήσεως του Αγίου Προδρόμου στις 23 Ιουνίου, το παραδοσιακό μασκάρεμα των παιδιών τις Απόκριες, η λιτανεία της ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής και άλλα πιο ξεχασμένα, όπως “Οι Λαζαρίνες”, “Το έθιμο της σ’χωρήσεως”.

28/10/12

Το κούτσουρο...


18/10/12

Βουργαρούδα (Παγχαλκιδικό)

Βουργαρούδα1
 
Μάνα κι υγιος, Βουργαρούδα μαρή
μάνα κι υγιος εμάλωναν.
Μάνα κι γιος εμάλωναν
για μια Βουργαροπούλα. (δις)
 
- Μάνα μου κι ας, Βουργαρούδα μαρή
μάνα μου κι ας την πάρουμι.
Μάνα μου κι ας την πάρουμι
τη Βουργαρούδα νύφη. (δις)
 
- Βουργάρα είνι γιε μ', Βουργαρούδα μαρή
Βουργάρα είνι γιε μ' πουλύ φτουχιά.
Βουργάρα είναι πουλύ φτουχιά,
πουλλά προικιά δεν έχει. (δις)
 
- Νιψές την εί, Βουργαρούδα μαρή
νιψές την είδα στου χουρό.
Νιψές την είδα στου χουρό
χρυσά φλουριά φουρούσι. (δις)
 
- Κι αν είνι γιε μ', Βουργαρούδα μαρή
κι αν είνι γιε μ' καθώς τα λες.
Κι αν είνι γιε μ' καθώς τα λες
να στείλω προξενήτες. (δις)
 
Στέλνει παπά, Βουργαρούδα μαρή
στέλνει παπάδις δώδεκα.
Στέλνει παπάδες δώδεκα
μητροπολίτις δέκα. (δις)
 
Σαν πάισαν και, Βουργαρούδα μαρή
σαν πάισαν και την ήφιραν.
Σαν πάισαν και την ήφιραν
την Βουργαρούδα νύφη. (δις)
 
Σαν ήλιος λά, Βουργαρούδα μαρή
σαν ήλιος λάμπει στ' άλογο.
Σαν ήλιος λάμπει στ΄άλογο
σαν άστρο πάν' στη σέλα. (δις)
 
 
1. Παλιό τραγούδι της κεντρικής Χαλκιδικής. Έχει ηχογραφηθεί από την Χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου Πολυγύρου και μπορεί κανείς να ακούσει το τραγούδι στο cd "Παραδοσιακά τραγούδια του Πολυγύρου", εκδόσεως του ιδίου συλλόγου. Επίσης στο cd "Τραγούδια της Ορμύλιας - Μουσικές μνήμες της Χαλκιδικής" του Πολιτιστικού Συλλόγου Ορμύλιας.

12/10/12

Ενδεικτικό Ρεσιτνικίων 1922-1923


3/10/12

Αντίγραφο χρυσόβουλλου με πληροφορίες για την Χαλκιδική

Παρακάτω παρατίθεται ένα άρθρο του περιοδικού συγγράμματος "Ευαγγελική σάλπιγξ" του 1838, στο οποίο παρουσιάζεται ένα χρυσόβουλλο του 1302 από την Ι.Μ. Ξηροποτάμου. Σε αυτό, αναφέρονται και τα "κτήματα μετόχιά τε και τοπία" τα οποία διατηρούσε η μονή στην Χαλκιδική και σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Μεταξύ άλλων, μετόχια στην περιοχή της Ιερισσού, Γοματίου, Λόγγου, Ορμύλιας, Βατοπεδίου και Κασσάνδρας. Καλή ανάγνωση.
 




 
 

16/9/12

29/6/12

Η χλωρίδα της Χαλκιδικής (Ιωάννη Πολίτη)

Η Χαλκιδική, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα, διαθέτει πλούσια πανίδα και χλωρίδα και αποτελεί φυσικό καταφύγιο πολλών ζώων που διαβιούν σε ξηρά και θάλασσα. Σχετικά με την χλωρίδα της, έχουν γίνει αρκετές μελέτες, μία από τις οποίες θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια.

Μία από αυτές τις μελέτες έχει δημοσιευθεί το 1953 στο περιοδικό σύγγραμμα της Ακαδημίας Αθηνών "Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών", στον 19ο Τόμο της. Τιτλοφορείται "Contribution a l' étude de la flore de la Chalcidique" και συγγραφέας της είναι ο Ιωάννης Πολίτης. Η πραγματεία αυτή είναι γραμμένη στα γαλλικά.

Μετά από μια σύντομη παράθεση όλων των ξένων περιηγητών που πέρασαν από την Χαλκιδική, καταγράφοντας πληροφορίες για την πανίδα της, παραθέτει ένα σύντομο χρονικό της έρευνάς του:

"Έχοντας την επιθυμία να συμβάλλουμε στην γνώση της ελληνικής χλωρίδας, επισκεφθήκαμε το 1921 το εσωτερικό της Χαλκιδικής, τις ακτές της χερσονήσου του Άθωνα, το όρος Σύμβολον και τις υπόλοιπες περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας, οι οποίες δεν έχουν εξερευνηθεί πολύ μέχρι σήμερα. Στην ετήσια αναφορά του Πανεπιστημίου Αθηνών (1925) εκδόσαμε μία μελέτη για τις θαλάσσιες άλγεις τις οποίες συλλέξαμε στις ακτές της χερσονήσου του Άθωνα. Επιφυλασσόμενοι του δικαιώματος να δημοσιεύσουμε σύντομα τα αποτελέσματα των ερευνών μας για την χλωρίδα της Μακεδονίας, αρκεστήκαμε στο να απαριθμήσουμε τα φανερόγαμα και τα κρυπτόγαμα που συλλέξαμε κυρίως από το εσωτερικό της χερσονήσου της Χαλκιδικής.

Φτάσαμε στις 6 Ιουνίου του 1921 στον Ταξιάρχη (Λόκοβα), χωριό που βρίσκεται στο εσωτερικό της Χαλκιδικής, στους πρόποδες του όρους Χολομώντα, και εξετάσαμε τις πρώτες ημέρες την χλωρίδα στην περιοχή του χωριού αυτού. Στις 10 Ιουνίου πήγαμε στην συνέχεια στον Πολύγυρο. Στις 14 Ιουνίου μαζέψαμε βότανα στο όρος Χολομώντα. Στην επιστροφή μας στον Ταξιάρχη εξερευνήσαμε διάφορες περιοχές του χωριού. Στις 22 Ιουνίου φύγαμε από εκεί και διασχίζοντας το όρος Χολομώντα, φτάσαμε στη συνέχεια στην Αρναία, όπου μείναμε μέχρι τις 5 Ιουλίου, εξερευνώντας την γύρω περιοχή. Στις 3 Ιουλίου διοργανώσαμε μία εκδρομή στο χωριό Βαρβάρα και επιστρέψαμε την ίδια ημέρα στην Αρναία (Λιαρίγκοβα), όπου μείναμε για λίγες ημέρες, μελετώντας την χλωρίδα της γύρω περιοχής, κατευθυνόμενοι στην συνέχεια στην Στρατονίκη (Ίσβορο). Στις 6 Ιουλίου περάσαμε την ημέρα εξερευνώντας την χλωρίδα στα περίχωρα και στις 7 Ιουλίου πήγαμε στον Αργυρόλοφο (Στρεμπενίκο). Μετά την επιστροφή μας στην Στρατονίκη, όπου ταξιθέσαμε την συλλογή μας, πήγαμε στο μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας, όπου εγκατασταθήκαμε για να εξερευνήσουμε τα περίχωρα. Τελικά, στις 16 Ιουλίου επιστρέψαμε στην Θεσσαλονίκη".

Όπως καταλαβαίνουμε η αποστολή, που είχε σταλεί το καλοκαίρι του 1921, εξερεύνησε μεγάλο τμήμα της κεντρικής και βόρειας Χαλκιδικής, συλλέγοντας δείγματα φυτών. Πιο συγκεκριμένα, όπως πληροφορούμαστε στη συνέχεια, πήραν δείγματα από τα χωριά: Ταξιάρχη, Παλαιοχώρι, Βαρβάρα, Αρναία, Στρατονίκη, το όρος Χολομώντα, Αγία Αναστασία, Πολύγυρο, Στρατώνι, Παλαιόκαστρο, Πραβίτα, Άγιο Πρόδρομο, την περιοχή Αργυρόλοφο, Γαλάτιστα. Μάλιστα κατέγραψαν και μερικά τοπωνύμια χωριών, κυρίως στον ορεινό όγκο του Χολομώντα.

Εμείς, παρακάτω, θα παραθέσουμε τα ονόματα των φυτών που καταγράφηκαν στον Άγιο Πρόδρομο, συνοδευόμενα από φωτογραφίες που προσθέτουμε εμείς, μια και από μόνα τους τα επιστημονικά αυτά ονόματα - τουλάχιστον τα περισσότερα - δεν σημαίνουν τίποτε. Φυσικά υπάρχουν και αρκετά στα οποία δεν αναφέρεται το σημείο που βρέθηκαν. Προφανώς η διάδοσή τους θα ήταν ευρεία, όπως πολλά φυτά τα οποία υπάρχουν στο χωριό μας και δεν αναφέρονται.
Άγιος Πρόδρομος

Σπερματόφυτα

Trigonella corniculata


Turgenia latifolia


Conium maculatum [Το γνωστό μας μάκο]


Erigeron canadensis


Inula britannica


Centaurea salonitana


Carlina graeca


Xeranthemum foetidum


Xanthium strumarium


Heliotropium europaeum


Crozophora tinctoria


Salix alba [Κλαίουσα ιτιά]


Salix purpurea [Ιτιά]


Eragrostis megastachya


Μύκητες

Uromyces scrofulariae

Puccinia helianthi

24/6/12

Πάρτυ Νεολαίας Αγίου Προδρόμου

23/6/12

Ο Κλήδονας

Εφημερίδα: Μακεδονία
Φύλλο: 15414
Ημερομηνία: 22 Ιουνίου 1958

Ο Κλήδονας - Πανάρχαιον έθιμον

Λείψανον της λατρείας του ηλίου

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΑΦΕΡΕΙ. - ΚΑΙ Ο ΑΙΣΧΥΛΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ "ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ". - ΚΛΗΔΟΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΕΤΟ Ο ΔΙΔΟΜΕΝΟΣ ΧΡΗΣΜΟΣ. - ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΡΩΜΗΝ ΥΠΗΡΧΕ ΤΟ ΕΘΙΜΟΝ. - ΠΩΣ ΠΡΟΗΛΘΕ ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ.

Ο κλήδονας είναι πανάρχαιο έθιμο. Το γνωρίζομε από τον Όμηρο και τη Ρώμη ως ένα μέσο μαντικής χαριτωμένο. Στους αρχαίους πραγματικά μάντευαν από τις τυχαίες φωνές, τους τυχαίους λόγους ωρισμένες περιστάσεις. Αυτές οι φωνές είχαν θέση χρησμών. Υπήρχαν μάλιστα, όπως στη γενική μαντική, και μάντεις που λέγονταν κληδονιστές ή κληδονιστικοί, επιτήδειοι να εξηγούν τις μαντείες "από κληδόνων" - φωνών δηλαδή - όπως υπήρχαν και εκείνοι που εξηγούσαν τους οιωνούς, τα ονείρατα κλπ.

Κληδονισμός και σήμερα κλήδονας λέγονταν ο χρησμός που δίδονταν μ' αυτού του είδους την μαντική. Στον καιρό του Ομήρου πολύ τον μεταχειρίζονταν τον κλήδονα. Τον αναφέρει δυο φορές. Οι ποιητές επίσης τον μεταχειρίζονταν. Ο Αισχύλος στον "Προμηθέα Δεσμώτη", αναφέρει τον κλήδονα με όσα λέγει στο χορό των ωκεανίδων νυμφών:

Τρόπους δε μαντικής εστοίχισα
κάκρινα πρώτος εξ ονειράτων α χρη
ύπαρ γενέσθαι κληδόνας δε δυσηκρίτους
εγνώρισ' αυτοίς...

Θα ημπορούσε κανείς πολλά να δώση δείγματα από τ' ανέκδοτα των αρχαίων κληδονίσματα, αλλ' αυτά είναι αρκετά.

Την μαντική λοιπόν αυτή "την από κληδόνων" σε πλείστες πολιτείες ελληνικές, χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι. Στη Σμύρνη, στη Ρώμη υπήρχε το έθιμον αυτό και τ' αναφέρουν οι συγγραφείς. Υπήρχε και την βυζαντινή περίοδο, αλλά ο Χρυσόστομος κατακρίνει τους κληδονισμούς, τους οιωνισμούς, τις μαντείες, τις επωδές, τις γητειές και τα παρόμοια απορρίπτοντάς τα ως δεισιδαιμονίες.

Ο σημερινός κλήδονας είναι πανελλήνιο έθιμο. Στη Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά, Νησιά, Κρήτη και Πελοπόννησο παντού τελείται το έθιμο με φωτιές και πηδήματα. Τόσον ωραίο είναι το έθιμο ώστε έχουμε και περιηγητικά κείμενα του 18ου αιώνος, που περιγράφουν το ποιητικό τούτο έθιμο με ευλάβεια, περισώζοντας και ανάλογα δίστιχα. Στο Voyage Litteraire en Grece 1775 έχουμε ένα τέτοιο κείμενο. Σαν να 'ναι γραμμένο σήμερα "Την παραμονή της ωρισμένης ημέρας, για τον κλήδονα, δυο κόρες μαζεύουν από την ομήγυρη που πρόκειται να συμμετάσχη, από ένα μικρό αντικείμενο... κλπ". Νομίζεις διαβάζοντάς το πως βρίσκεσαι σε σημερινή τελετή του εθίμου. Ο Γάλλος περιηγητής μαγευμένος εκθειάζει το έθιμο ως πολύ ποιητικό και χαριτωμένο.

Η γιορτή αυτή συμπίπτοντας με το θερινό ηλιοστάσιο φαίνεται πως κι αυτή είναι λείψανο της παλαιοτάτης λατρείας του ηλίου, γιατί σε πολλά μέρη τη λένε "Τ' Αγιαννιού του λιοτροπιού". Σ' όλη την Ελλάδα, στο πανελλήνιο, συνηθίζουν να ανάβουν πολυπληθείς πυράς, που πηδούν πάνω τους παιδιά, νέοι, νέες, γέροντες, είτε χορεύουν ψάλλοντας διάφορα τραγούδια. Τούτο γίνεται όπως ξέρουμε σ' όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Αυτή η διάδοση του εθίμου και σε λαούς, που συναμεταξύ τους διαφέρουν στην καταγωγή και τις παραδόσεις, καταδείχνει πως το έθιμο είναι πανάρχαιο. Το πήδημα της φωτιάς προήλθε από τη γνώμη ότι "τα συμβαίνοντα αυτοίς δυσχερή κατακαίεσθαι και ετέροις αγαθοίς επιτυγχάνειν". Ο Ζωναράς αποκαλεί τις αναπτόμενες φωτιές και τα πηδήματα "έθη ελληνικά τε και εθνικά". Ο Βαλσαμών τ' ανάγει στους Έλληνας και Ιουδαίους. Ο Οβίδιος μαρτυρεί πως στην επέτειο της κτίσεως της Ρώμης, περνούσαν τα ζώα τα σπιτικά πάνω από φωτιές για να τα φυλάξη από δυστυχήματα. Οι Χαναναίοι κατά τη Βίβλο άναβαν φωτιά και την πηδούσαν για να καθαριστούν, όπως και σήμερα, αυτά τα βεβαιώνει ο Ν. Πολίτης στα "Σύμμικτά" του.

Σήμερα ο κλήδονας είναι πανελλήνιο έθιμο γνωστότατο και κοινότατο μέσο μαντικής για τα κορίτσια, που επιζητούν να μαντεύσουν κάθε τέτοια εποχή τη μελλοντική τους ευτυχία, κυρίως την αποκάτάστασή τους και το γάμο τους. Και γίνεται το έθιμο αυτούσιο παντού στις 23-24 Ιουνίου, όπως το ξέρουμε.

Έτσι βγάζοντας τα σημάδια από το αγγείο εκφωνούνται δίστιχα ιαμβικά, που αποκαλύπτουν τους πόθους και τις επιθυμίες των κοριτσιών για το μέλλον. Σε κάθε βγάλσιμο του σημαδιού και την εκφώνηση του δίστιχου, αναζητούνται συμπεράσματα ανάλογα με την προτίμηση της κάθε μιας. Ο κάτοχος του σημαδιού βγαίνει ευχαριστημένος ή λυπημένος ανάλογα με το δίστιχό του. Μια γεροντοκόρη μπορεί ν' ακούση τα εξής:

- Έναν καιρό ήμουν άγγελος
τώρα αγγελε΄θουν άλλοι
στις βρύσες πό' πινα νερό,
τώρα το πίνουν άλλοι.

Μια απελπισμένη που καταριέται μπορεί ν' ακούση το εξής:

- Βουνά μην πρασινίζετε
και δέντρα μην ανθείτε
αν μαραθή η αγάπη μου
και σεις να μαραθήτε.

Τα δίστιχά μας που είναι χιλιάδες χιλιάδων, τα κατέταξεν ο Ν. Πολίτης και τα χώρισε σε παινέματα, σ' ερωτικά, της αγάπης, σ' αλληγορικά, σε καημού και βασάνων, σε κατάρας, σε τεχνάσματα αγάπης, σε γνωμικά κλπ. Η συλλογή τους, που είναι κολοσσιαία, αποτελεί ένα θησαυρό ανεκτίμητο, απ' όπου αναδείχνεται η ποιητική διάθεση του λαού μας, η ποιητική έξαρση και ενέργεια και γλωσσοπλαστική αρετή μας.

- Δεντρί του παραδείσου
είναι το μπόγι σου
και της κανέλλας τ' ανθί
το σόγι σου.

- Ώμορφα παλληκάρια μου
τη νειότη σας χαρήτε
γιατί θα 'ρτ' ένας καιρός
και θα τη στερηθήτε.

Η μοσχοβολιά του ποιητικού περιβολιού του ελληνικού λαού δεν έχει αντίκρυσμα, όπως και η μετρική και η ρυθμική εντέλεια.

11/6/12

Καλοκαιρινή εκδήλωση των "Αηδονιών"

24/5/12

Αυστριακός στρατιωτικός χάρτης του 1910

Αποσπάσματα από αυστριακό στρατιωτικό χάρτη του 1910, που απεικονίζει τμήματα της Χαλκιδικής. Διακρίνουμε τα χωριά Vavzos (Βάβδος), Kayadzik (Παλαιόκαστρο), Resitnikia (Άγ. Πρόδρομος), Toplikia (Γεροπλάτανος), Palihora (Παλαιόχωρα), Siputnik (Ριζά), Krimna (Κρήμνη), Asana (Σανά), Tumba (Δουμπιά), το παλιό χωριό Nedgevler (Νετζεβλέρι), Ademkoj (Αδάμ), Livadi (Λιβάδι), Apano Ravna (Πετροκέρασα) και την Galatista (Γαλάτιστα).

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το οδικό δίκτυο της περιοχής. Στον χάρτη διακρίνονται και οι χείμαρροι: Ρεσετνικίων (Resetnik deresi), Βατόνιας (Vatonia), Καβρόλακκας, καθώς και τα βουνά Βαβδινό, Βατόνια (Π'τούνι).

15/5/12

Φράγμα στον Ολύνθιο; Έχεις ξηφύγ'!

Εφημερίδα: Μακεδονία
Φύλλο: 17646
Ημερομηνία: 5 Οκτωβρίου 1966


---------------------------------------------------------------------------------------

Εφημερίδα: Ελευθερία
Φύλλο: 6765
Ημερομηνία: 5 Οκτωβρίου 1966

9/5/12

Τραγούδι των Κασσανδρινών γυναικών (1821)


Το παρακάτω τραγούδι προέρχεται από το βιβλίο "Συλλογή δημοτικών ασμάτων. Παλαιών και νέων", του Α. Ιατρίδου, το οποίο εκδόθηκε το 1859 στην Αθήνα. Το άσμα τιτλοφορείται "Τραγώδιον των Κασσανδρινών γυναικών κατά τας αρχάς του ιερού αγώνος, του 1821", όνομα το οποίο μάλλον δώθηκε από τον καταγραφέα. Αναφέρεται στην προπαρασκευή των Χαλκιδικιωτών για την επανάσταση της Χαλκιδικής που ξεκίνησε επισήμως το Μάιο του 1821. Μία επανάσταση, η οποία αν και "απέτυχε", μια και η Χαλκιδική καταστράφηκε συθέμελα από τους Οθωμανούς, το αίμα όμως των χιλιάδων κατοίκων που σφάχτηκαν αποτέλεσε "λευτεριάς λίπασμα", μέχρι να έρθει το 1912, οπότε η περιοχή απέκτησε ξανά την ελευθερία της.

Τραγώδιον των Κασσανδρινών γυναικών
κατά τας αρχάς του ιερού αγώνος, του 1821

Τρία κομμάτια σύννεφα,
σ' τον ουρανό συρμένα,
το έν βαστά ψιλή βροχή,
τ' άλλο βαρύ χαλάζι,
το τρίτο το μαυρύτερον,
κατά γιαλόν 'γναντεύει.

Κι όσαις γυναίκες τα 'βλεψαν,
προς τον γιαλό πηγαίνουν.
- Παύσε γιαλέ μ' τα κύματα,
παύσε και την φορτούνα,
να 'βγουν τα κλεφτοκάραβα,
π' έχουν τους κλέφταις μέσα.

Καράβια που είν' οι άνδρες μας,
που είν' οι αδερφοί μας;
- Οι άνδρες σας δεν είν' εδώ,
πάγουν στην Σαλονίκη,
παν να τροχήσουν τα σπαθιά,
να κάμουν τα τουφέκια,
Θ' ανοίξωμε τον πόλεμον,
με τον Σουλτάν Μαχμούτη.

8/5/12

Γειτόνισσα (Πολύγυρος)

Γειτόνισσα1

Γειτόνισσα, μπρε αμάν αμάν,
γειτόνισσα, διμόνισσα (δις)
τρεις χρόνους δεν κοινώνησα.

Τρεις χρόνους, μπρε αμάν αμάν,
τρεις χρόνους δεν κοινώνησα (δις)
κι ακόμα τρεις δεν κοινουνώ.

Κι ακόμα τρεις, μπρε αμάν αμάν,
κι ακόμα τρεις δεν κοινωουνώ (δις)
 για της αγάπης τουν καημό.

Να σι ρουτή, μπρε αμάν αμάν,
να σι ρουτήσου δεν μπουρώ (δις)
ποιον αγαπάς καλύτιρα.

Ποιόν αγαπά, μπρε αμάν αμάν,
ποιόν αγαπάς καλύτιρα (δις)
τουν άνδρα σ' ή τουν γείτουνα.

Τουν άνδρα μου, μπρε αμάν αμάν,
τουν άνδρα μου τουν αγαπώ (δις)
του γείτουνα καλύτιρα.

Του γείτουνα, μπρε αμάν αμάν,
του γείτουνα καλύτιρα (δις)
γιατί φιλάει γλυκύτιρα.

Άντρας να γι, μπρε αμάν αμάν,
άντρας να γίνει μάρμαρου (δις)
κι ου γείτουνας τριαντάφυλλου.

Για να πατώ, μπρε αμάν αμάν,
για να πατώ στου μάρμαρου (δις)
να κόβου του τριαντάφυλλου.

1. Παλιό τραγούδι του Πολυγυρου. Έχει ηχογραφηθεί από την Χορωδία του Πολιτιστικού Συλλόγου Πολυγύρου και μπορεί κανείς να ακούσει το τραγούδι στο 3ο cd του με τίτλο "Παραδοσιακά τραγούδια Πολυγύρου και Χαλκιδικής", εκδόσεως του ιδίου συλλόγου.

5/5/12

Ένας σύλλογος γεννιέται!!!

Όντας προεκλογική περίοδος, θα έχετε ακούσει από την τηλεόραση από πολλούς ότι η χώρα μπορεί να καταφέρει πάρα πολλά, ότι στηρίζεται στις δυνάμεις της, ότι η νεολαία είναι το μέλλον... Τι γίνεται όμως όταν η νεολαία αποτελεί εκτός από το μέλλον της πατρίδας και... το παρόν; Όταν υπάρχει αυτός ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα μελλούμενα και το τώρα;

Όχι, δεν πολιτικολογώ, ούτε έχω σκοπό να το κάνω. Τους τελευταίους μήνες στο χωριό μας τον Άγιο Πρόδρομο, παρατηρείται ζωηρή... νεανική κίνηση. Η νεολαία του χωριού μας αποφάσισε να συστήσει ένας σύλλογο, την "Νεολαία Αγίου Προδρόμου". Αλλά ας αφήσω τους ίδιους να "μιλήσουν", μέσα από το κείμενο που έχουν αναρτήσει στην σελίδα του συλλόγου στο facebook:

"ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΥΓΧΩΡΙΑΝΟΥΣ ΑΓΙΟΠΡΟΔΡΟΜΙΤΕΣ….

Μια παρέα ένα βράδυ όπως καθόταν και συζητούσαν για το χωριό, αποφάσισαν να δημιουργήσουν το σύλλογο νεολαίας Αγίου Προδρόμου. Μετρώντας λοιπόν τα άτομα, ανακάλυψαν ότι το χωριό έχει τόση νεολαία που είναι κρίμα να μη κάνει κάτι για τον τόπο της… και ακόμη πιο κρίμα είναι που υπάρχουν άτομα που δε γνωρίζονται μεταξύ τους. Δε θα ήταν ωραίο να ξαναζωντανέψει το χωριουδάκι μας;;;; Εξάλλου η συνέχεια είμαστε εμείς!!Μήπως πρέπει η νεολαία του Αγίου Προδρόμου σιγά-σιγά να ξυπνήσει;;;
Σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένας αυτόνομος σύλλογος νεολαίας να ξανασυναντηθούν οι παλιοί και να γνωριστούν καλύτερα με τους νέους... να δημιουργηθεί ένας σύλλογος με δικούς του πόρους και δική του δραστηριότητα, να συνεχιστεί η παράδοση και να αναδείξουμε τα ταλέντα μας!
Και γιατί στην τελική η ζωή θέλει τρέλα… κ εμείς την έχουμε μέσα μας!!!"

Μάλιστα, το τελευταίο διάστημα μπήκαν και στην ενεργό δράση. Άρχισαν οι πρώτες συναντήσεις, προχώρησαν σε εξωραϊσμό εξωκλησιών, καθαρισμό του χωριού από πεταμένα απορρίμματα, καλλωπισμό και δενδροφύτευση.

Αξίζει λοιπόν να σταθούμε όλοι δίπλα σε αυτή την πολύ αξιόλογη προσπάθεια, τόσο με την συμμετοχή, όσο και με την ενίσχυσή μας. Το μέλλον λοιπόν είναι τώρα!!!










3/5/12

"Οδοιπορικαί σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου" του Νικολάου Σχινά (1887)

Συγγραφέας: Νικόλαος Θ. Σχινάς
Τιτλος βιβλίου: "Οδοιπορικαί σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου", Τεύχος Γ' (Αθήνα 1887)

Πρόλογος

Συγγραφέας του παραπάνω βιβλίου είναι ο ταγματάρχης του μηχανικού Νικόλαος Σχινάς, ο οποίος "τη εντολή του επί των στρατιωτικών Υπουργού" περιόδευσε στην Μακεδονία και την Ήπειρο το 1886. Κατα την διάρκεια του "διερευνητικού" ταξιδιού του, κατέγραψε πολύτιμες πληροφορίες για τις περιοχές και τα χωριά από τα οποία πέρασε, όπως επίσης και το "οδικό" δίκτυο της κάθε περιοχής.
Παρακάτω παραθέτουμε μερικά γενικά στοιχεία που αναφέρονται για την Χαλκιδική, και στην συνέχεια πληροφορίες για την περιοχή γύρω από το χωριό Ρεσετνίκια, τον σημερινό μας Άγιο Πρόδρομο.

-------------------------------------------------------------------------------------

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ

Η προς μεσημβρίαν του όρους Κίσσου ή Χορτιάτου και των δύο συνεχομένων λιμνών Κουτσούκ-Μπεσίκ Αγίου Βασιλείου, Λαγκαδά ή Λαγκαζά και Μπουγιούκ-Μπεσίκ ή Βόλβης και του εις την θάλασσαν τα ύδατα τούτων εκδίδοντος ποταμού Ρηχίου, εκτεινομένη χώρα αποτελεί την Χαλκιδικήν χερσόνησον. Η χερσόνησος αύτη βαίνουσα προς μεσημβρίαν και μεταξύ των κόλπων Θερμαίου ή Θεσσαλονίκης από δυσμών και Στρυμονικού, Κοντέσσας ή Ορφανού απ' ανατολών εκδίδει προς το Αιγαίον πέλαγος τας τρεις μικροτέρας χερσονήσους Παλλήνης ή Κασσάνδρας, Σιθωνίας ή Λογγού και Ακτής, Άθω ή Αγίου Όρους, μεταξύ των οποίων σχηματίζονται οι δύο κόλποι, ο Τορωναίος ή της Κασσάνδρας και ο Συγγιτικός ή του Αγίου Όρους.

Η χερσόνησος αύτη εκλήθη Χαλκιδική είτε εκ των εν αυτή πολλών εκ Χαλκίδος της Ευβοίας αποικιών είτε εκ των επ' αυτής μεταλλείων και ιδίως χαλκού.

Το βόρειον της χερσονήσου ταύτης τμήμα εκτός των προς μεσημβρίαν εκδιδομένων τριών χερσονήσων διαιρείται εις τ' ακόλουθα τμήματα:

1ον Της Καλαμαρίας, κατέχοντος το ΒΔ και την ανατολικήν παραλίαν του Θερμαίου κόλπου.
2ον Τα Χάσικα, κατέχοντος το μέσον και ον καθόλου αμιγές ξενικού πληθυσμού.
3ον Των Μαδεμοχωρίων, απαρτιζομένου εξ εννέα χωρίων, αντί των δώδεκα υφ' ων πρότερον απηρτίζετο και κατέχοντος το ανατολικόν μέχρι της δυτικής παραλίας του Στρυμονικού κόλπου.
4ον Του Αδραμέρι, απαρτιζομένου εκ δέκα και εξ χωρίων και κατέχοντος το ΒΔ μέρος της χερσονήσου.
5ον Το προς Μεσημβρίαν των λιμνών Κουτσούκ και Μπουγιούκ Μπεσίκ τμήμα της Παζαριάς.

Τα τμήματα ταύτα μετά των χερσονήσων Κασσάνδρας και Λογγού αποτελούντα το διαμέρισμα Κασσανδρείας διοικούνται από Καϊμακάμην έδραν έχοντος την κωμόπολιν Πολύγυρον, εν η και ο επίσκοπος Κασσανδρείας εδρεύει...

...Η χερσόνησος αύτη παράγει δημητριακούς και έλαιον, ων μικρά γίνεται εξαγωγή, οίνους καταναλισκομένους εν τω τόπω, μέλι και κουκούλια, καύσιμον ξυλείαν και ανθράκας εκ δε των δυτικών χωρίων ή Μαδεμοχωρίων και το Άγιον Όρος οικοδομήσιμον ξυλείαν και τέλος εις πλείστα χωρία αι γυναίκες κατεργάζονται μάλλινα υφάσματα ιδίως δε καλλίστους τάπητας (κελίμια) εις τα χωρία Πολύγυρον και Λιαρίγκοβι, ων τα νήματα τεχνηέντως και ανεξιτήλως βάφονται παρά των ιδίων γυναικών...

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

Οδός από Ζαγκλιβέρι εις Πολύγυρον

Ζαγκλιβέρι (Όρα σελ. 501). Η ετέρα οδός η από του χωρίου τούτου ομαλώς βαίνουσα και διερχομένη δια δάσους μωρέων και αμπελώνων παρέρχεται της αριστερόθεν αυτής σχηματιζομένης βρωμολίμνης (όρα σελ 501) και μετά 1/4 ώρ. του μικρού δεξιόθεν χωρίου Αδάμ, έχοντος περί τας 140 οικογενείας χριστιανικάς, εκκλησίαν, παντοπωλεία, βρύσεις, και από τούτου ανέρχεται μικράν ανωφέρειαν, μεθ' ην βαίνουσα ομαλώς επί κλιτύος (δεξιόθεν της οποίας υψούται βουνόν σύδενδρον, επί των κλιτύων του οποίου κείται το χριστιανικόν χωρίον Τουμπιά, έχον 139 οικογενείας, αριστερόθεν δε απότομος λίαν κατωφέρεια φέρουσα προς ρευματιάν), διέρχεται μετά τούτο ρεύμα, παρ' ο και πηγή ύδατος, κατόπιν δε ανέρχεται μικράν ανωφέρειαν, οπόθεν ομαλώς βαίνουσα διερχομένη δια σποράδην μελιών, φέρει εις το χωρίον Σανά, έχον 59 οικογενείας χριστιανών και οθωμανών, εκκλησίαν, φρέατα και μικρόν παντοπωλείον. Εξερχομένη του χωρίου η οδός παρέρχεται πηγής ύδατος και του εκκλησιδίου Προφήτου Ηλία, ανέρχεται μεγίστην ανωφέρειαν επί 1/2 ώραν, διερχομένη δια δάσους μεγάλων δρυών επί του βουνού Πτούνι (υψουμένου αριστερόθεν της οδού και πέραν τούτου υψούται το όρος Χολομώνδα), μεθ' ην ομαλώς βαίνει επί 1/4 ώρας δια κοντοκλάδων δρυών. Διασταυρουμένη δε μετά της από Θεσσαλονίκης εις Λιαρίγκοβι οδού, κατέρχεται ομαλώς, διερχομένη δια κοντοκλάδων και βαίνουσα επί γαιώδους εδάφους, φέρει εις το από του όρους Χολομώνδα κατερχόμενον ρεύμα Βατόνια.
Το ρεύμα Βατόνια πηγάζον από το χωρίον Λούκοβι διέρχεται πρώτον μεταξύ των χωρίων Βάβδου και Πολυγύρου και έπειτα μεταξύ των χωρίων Μαριανά, Μυριόφτου και Αγιομάμα, όπου πλάτανοι, δρυς και άλλα.
Διαβαίνουσα η οδός το άνω ρεύμα ανέρχεται ομαλώς και διερχομένη δια δάσους δρυών, πρίνων και άλλων, διαβαίνει έτερον ρεύμα. Παρερχομένη δε μικράς πηγής, καθίσταται δύσβατος και ούτω φέρει εις το χωρίον Καγιατζήκι κείμενον επί ράχης και έχον 33 οικογενείας χριστιανικάς, εκκλησίαν και βρύσεις. Εντεύθεν κατωφερής και λίαν δυσχερής οδός διερχομένη δια δάσους δρυών, φέρει μετά μικρόν εις ρεύμα. Από δε της διαβάσεως τούτου ανερχομένη βαίνει ομαλώς επί 1/4 ώρας, μεθ' ην κατέρχεται αύθις λίαν αποτόμως και διαβαίνει μετά 1/4 ώρας δεύτερον ρεύμα, Καβρόλακκος καλούμενον, έχον ύδωρ, μεθ' ο ανωφερώς επί 1/2 έτι ώραν και δι' αραιού δάσους δρυών βαίνουσα, φέρει επί ράχης, αφ' ης καταφανής γίνεται η κωμόπολις Πολύγυρος. Από δε της ράχης ομαλώς και επί κλιτύος βαίνουσα και διερχομένη δια δάσους πρίνων, φέρει μεθ' 1/2 έτι ώραν εις την κωμόπολιν...

Οδός από Θεσσαλονίκης εις Ιερισσόν (εν μέρει αμαξιτός.)

Δια των χωρίων Μαχαλά και Ισβόρου

Θεσσαλονίκη... Καπουτζίδες... Σέδες... Λουτρά [Ματζάρδες]... κοντά σε οθωμανικό χωριό [Τροχανλί-σήμ. Λακκιά]. Μετ' αυτό δε ομοίως βαίνουσα και διερχομένη δια μωρεώνος, εν τω μέσω του οποίου κείται πλατεία έχουσα μελίας (καραγάτσια), δι' ης και η οδός διέρχεται και παρερχομένη εκκλησιδίου κειμένου επί του δεξιόθεν λόφου, φέρει μετά 10' της ώρας από τούτου εις την κωμόπολιν Βασιλικά διαρρεομένην υπό ομωνύμου ποταμού, Ανθεμούντος υπό των αρχαίων καλουμένου όστις πηγάζων από του όρους Χορτιάτου και διατηρών το ύδωρ του το θέρος ρέει απ' ανατολών προς δυσμάς, διαρρέων την ομώνυμον εύφορον πεδιάδα, νυν της Καλαμαριάς και Γαλατσίστης, εκβάλλει εις τον Θερμαίον κόλπον αρκτικώς του ακρωτηρίου Καραμπουρνού. Η κωμόπολις οικείται υπό 400 οικογενειών, και έχει 3 εκκλησίας, 30 μαγαζεία, 5 χάνια, χωρούντα 250 κτήνη και έχοντα δωμάτια τινά. Παράγει δε δημητριακούς, ων εξαγωγή γίνεται, σίσαμον, βάμβακα, κτλ.
Εντεύθεν διακλαδούται αμαξιτός φέρουσα δια του χωρίου Βάβδου εις Πολύγυρον (όρα σ. 506).
Εκ Βασιλικών ομαλή οδός βαίνουσα δι' αδένδρου εδάφους (και αμαξιτός επί μικρόν μόνον) παρέρχεται της επί των αριστερόθεν κλιτύων και εντός δάσους κειμένης μονής της Αγίας Αναστασίας, εχούσης 20 μοναχούς, και των παρά τη οδώ και μικρόν αριστερόθεν κειμένων καλυβών της άνω μονής, πέριξ των οποίων ελαιόδενδρα, αγριαπιδέαι και άμπελοι υπάρχουσιν. Έναντι δε των άνω καλυβών, ήτοι δεξιόθεν και παρά τη οδώ υπάρχει θέσις καλουμένη εκ των επ' αυτής πλατάνων Πλατανούδια, εν η παραχειμάζουσι ποίμνια. Εντεύθεν η οδός παρερχομένη του μικρόν δεξιόθεν ρέοντος ρεύματος των Βασιλικών, εν ω υπάρχουσι πλάτανοι, και μακρυνομένη τούτου άρχεται ομαλώς ανερχομένη διαβαίνουσα μικρόν χειμαρρώδες ρεύμα, βαίνουσα εν αρχή μεν επί πετρώδους και δυσβάτου εδάφους και δια κοντοπρίνων, έπειτα δε επί γαιώδους, μεθ' ο διαβαίνει έτερον ρεύμα διατηρούν το ύδωρ του. Από τούτου εισέρχεται εις χαλικώδη και στενήν διάβασιν, ένεκεν των φρακτών, οίτινες δεν επιτρέπουσι την ανά δύο διάβασιν των φορτηγών, έχουσα εκατέρωθεν μωρέας και κήπους, δι' ων επί 10' της ώρας διερχομένη, φέρει ανερχομένη μικράν γαιώδη ανωφέρειαν, εις άλλο ρεύμα ξηρόν, μεθ' ο βαίνουσα επί πετρώδους και ομαλώς ανωφερούς εδάφους εισέρχεται εις την κωμόπολιν Γαλάτσιστα ή Γαλάτιστα κατάρρυτον και κειμένην επί των μεσημβρινών κλιτύων ομωνύμου όρους καλυπτομένου μόνον υπό κοντοκλάδων και έχουσαν 400 οικογενείας χριστιανικάς μετά πολλών καλών και λιθοκτίστων οικοδομών, 5 εκκλησίας, 60 καταστήματα και 3 χάνια. Εκ των σωζομένων υπογαίων υδραγωγείων και γεφυρών πιθανόν θεωρείται, ότι και εντεύθεν υδρεύετο το πάλαι η πόλις Θεσσαλονίκης. Οι πλείστοι των κατοίκων εισίν αγωγείς ή ανθρακείς πωλούντες άνθρακας εις Θεσσαλονίκην, άλλοι δε διατρέφουσι κουκούλια και καλλιεργούσι και τινάς αγρούς. Έκαστη οικογένεια έχει ανά δύο σχεδόν φορτηγά.
Εντεύθεν οδός ανωφερής  και λιθόστρωτος (καλδερίμι) βαίνουσα επί 1/2 ώραν δι' ελιγμών και διερχομένη δια κοντοκλάδων, φέρει εις οροπέδιον πετρώδες, αριστερόθεν του οποίου εισί τσαϊρια, εν οις και δρυς. Επ' αυτού βαίνουσα η οδός επί 1/4 ώρας, έπειτα δε κατωφερώς, μετ' έπειτα ομαλώς και τέλος μεθ' ετέραν κατωφέρειαν διαβαίνουσα ρεύμα, διατηρούν το ύδωρ του, φέρει εις το χωρίον Ρισιτνίκια ή Ρεσετνίκια [σημ. Άγιο Πρόδρομο] κείμενον επί ομαλού εδάφους και έχον 70 οικογενείας, 2 εκκλησίας [μάλλον μαζί με τον Αη-Γιώργη], 3 μαγαζεία και 2 χάνια. Οι κάτοικοι τ' αυτά των του άνω χωρίου μετέρχονται επαγγέλματα [τα ίδια με τους Γαλατσάνους] και υδρεύονται εκ του προ του χωρίου ρεύματος.
Εντεύθεν ομαλή μεν αλλά πετρώδης οδός παρερχομένη μετά 5' της ώρας των μικρόν δεξιόθεν κειμένων υδρομύλων και του αριστερόθεν και εν μέσω δένδρων εκκλησιδίου του Αγ. Γεωργίου, προχωρεί μικρόν έτι (οπόθεν διακλαδούται προς Μ οδός άγουσα εις το χωρίον Πολύγυρον) και ομαλώς κατερχομένη διαβαίνει ρεύμα, εν ω υπάρχουσι διάφορα δένδρα και πλάτανοι. Από τούτου η οδός εισερχομένη εις κλεισώρειαν πετρώδη έχουσαν μικρά δενδρα και ομαλώς ανερχομένη επί 1/2 ώραν και πλέον, φέρει εις τον ζυγόν (κορυφογραμμήν), εφ' ου υπάρχουσι δρυς. Εκ τούτου η οδός ομαλώς ανερχομένη έπειτα δε επί μικρόν κατερχομένη βαίνει ομαλώς, διερχομένη μέχρι του επομένου χωρίου δια δάσους και παρερχομένη καλυβών τινών γεωργών και τινός οικίσκου κειμένου 1/2 ώραν δεξιόθεν, φέρει εις την κορυφήν του όρους Χολομώνδα...

20/4/12

Φωτογραφίες από άλλες εποχές (1916)

Αν έχεις τύχη, διάβαινε! Αλήθεια, πόσα πράγματα στην ζωή μας δεν οφείλονται στην τύχη, όσο κι αν δεν θέλουμε να το πιστέψουμε; Πρόσφατα άκουσα και ένα ανέκδοτο σχετικό με την τύχη. Βρίσκονται δύο φίλοι που έχουν να ειδωθούν χρόνια. Μιλάνε για κάμποση ώρα και στο τέλος, όταν έρχεται η ώρα να φύγουν, ο ένας εύχεται στον άλλο: “Άντε και καλή τύχη”. Όχι, του λέει ο άλλος, “Πάνω απ’ όλα η υγεία”. Σκεπτόμενος λίγο ο πρώτος του ανταπαντάει: “Η υγεία; Τι να την κάνεις την υγεία αν δεν έχεις τύχη; Κι οι επιβάτες στον Τιτανικό υγιέστατοι ήταν, τύχη δεν είχαν!!!”.

Έτσι λοιπόν, πολλά πράγματα συμβαίνουν από τύχη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα πρέπει να αφήνονται στην τύχη τους. Θα πει κανείς, προς τι αυτό το φαινομενικά άστοχο προοίμιο; Διόλου άσχετο θα έλεγα. Πολλές φορές όταν κάνεις την έρευνά σου για κάποιο θέμα - στην προκειμένη περίπτωση για την ιστορία του τόπου σου – ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να ανακαλύψεις, π.χ. στις σελίδες ενός αρχείου, ενός βιβλίου, σε μια βιβλιοθήκη, στα λόγια ενός αφηγητή. Και φυσικά δεν γνωρίζεις και εκ των προτέρων πως θα οδηγηθείς σε αυτά. Σίγουρα χρειάζεται μεθοδικότητα, σωστή κρίση και αξιολόγηση, αλλά και μπόλικη τύχη.

Πρόσφατα είχαμε παρουσιάσει από το ιστολόγιό μας δύο όμοιες καρτ-ποστάλ, οι οποίες απεικόνιζαν – σύμφωνα με τον εκδότη τους – μία γειτονιά από την Γαλάτιστα η μία, και η άλλη από τα Βασιλικά, κι όμως ήταν ίδιες.


 Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή. Πώς βρέθηκε αυτή η καρτ-ποστάλ; Από τύχη! Πριν από 2 χρόνια κατέβηκα για κάποια σεμινάρια στην Αθήνα. Δεν θα μπορούσα να μην περάσω και από το Μοναστηράκι, μια και είμαι παθιασμένος με τα παλαιοπωλεία. Στα στενά σοκάκια, κι ένα μικρό μαγαζάκι με παλιά βιβλία. Μέσα στις σκονισμένες κούτες, πολλά κι ενδιαφέροντα: παλιά ημερολόγια, εφημερίδες, γράμματα. Αναζήτησα κάτι σχετικό με την Χαλκιδική, αλλά μάταια. Βρήκα όμως ένα παλιό βιβλίο, “Ψαλμοί του Δαυίδ”, (Βενετία 1872), ένα κλασικό ελληνικό αναγνωστικό της οθωμανικής περιόδου. Μετά τα απαραίτητα παζάρια, το πήρα. Φθηνό, αν ήταν ακριβό δεν θα το ‘παιρνα.

Μόλις επέστρεψα στη Χαλκιδική, είπα να του ρίξω μια ματιά. Εκεί που ξεφύλλιζα τις σελίδες του, είδα ότι κάτι ξεκόλλησε από μέσα και έπεσε στο πάτωμα. Ήταν δύο παλιά γραμματόσημα! Πώς δεν τα είχε πάρει χαμπάρι ο παλαιοπώλης; Τύχη βουνό! Άραγε από πότε να ήταν; Μετά από μία μικρή έρευνα στο διαδίκτυο, έπεσα πάνω σε έναν διαδικτυακό οίκο δημοπρασιών, και βρήκα ότι τα γραμματόσημα ήταν γερμανικά, του 1870, ευτελούς αξίας. Στην διαδικτυακή αυτή δημοπρασία, υπήρχαν και μερικά παλαιοί φάκελοι, με τα γραμματόσημά τους. Όπως τους παρατηρούσα, είδα και ένα που μου φαινόταν γνωστό: “αποστολέας: Δήμος Γραμμένος, Ρεσιτνίκια Χαλκιδικής 1915”. Αποθήκευσα το αρχείο για μελλοντική μελέτη.


Πρόσφατα είπα να ξεκαθαρίσω τα αρχεία του υπολογιστή μου. Έτσι, βρήκα ξανά αυτό τον φάκελο. Έκανα την σκέψη: “Λες να υπάρχουν κι άλλα γράμματα; Θα μπω να ψάξω”. Επισκέφτηκα ξανά την σελίδα, αλλά γράμματα δεν είδα. Υπήρχε όμως μία κατηγορία: παλιές καρτ-ποστάλ. Πάντα μου άρεσαν οι παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Και σίγουρα η φυσικότητα των πραγμάτων και των ατόμων που παρουσιάζονται σ’ αυτές, σε μια εποχή διόλου ψηφιακή. Μεταξύ αυτών των καρτ-ποστάλ και μία που έλεγε: “Ένας δρόμος στην Καλατίστα”. Δεν άργησα να καταλάβω ότι πρόκειται για την Γαλάτιστα. Πολύ όμορφη εικόνα. Άραγε να υπάρχουν κι άλλες από Χαλκιδική; Μετά από μία περιήγηση σε μεγάλο διεθνή οίκο δημοπρασιών του διαδικτύου, βρήκα την ίδια κάρτ-ποστάλ, αλλά αυτή την φορά έγραφε: En Chalcidique. Une rue a Vassilika.  Βασιλικά ή Γαλάτιστα; Το τοπίο παρέπεμπε πιο πολύ στην Γαλάτιστα, αλλά γιατί αυτή η σύγχυση στην τοποθεσία;
Το πράγμα ήθελε περισσότερο ψάξιμο. Άραγε εάν έψαχνα για παλιές εικόνες από την Χαλκιδική στο διαδίκτυο; Εάν έγραφα “En Chalcidique”, δηλαδή, “στη Χαλκιδική” γαλλιστί, θα μου έβγαζε τίποτε; Μετά από λίγο η τύχη μου χαμογέλασε: παλιές φωτογραφίες από τη Γαλάτιστα, τα Βασιλικά, το Λιβάδι, τα Λουτρά της Θέρμης, την Κασσάνδρα, τη Θεσσαλονίκη και άλλα πολλά μέρη, τις οποίες έβγαλε ο γαλλικός συμμαχικός στρατός που βρίσκονταν στην περιοχή της Μακεδονίας κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου το 1916 και ανήκουν στο αρχείο του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας στο τμήμα Médiathèque de l'Architecture et du Patrimoine. Πέρα από τις εικόνες που αφορούν στρατιωτικά θέματα, και εικόνες καθημερινές, ανθρώπινες, δυνατές. Εικόνες μιας εποχής, που χάθηκε μια για πάντα. Ας τις μοιραστούμε…

Γαλάτιστα (08/03 με 07/04/1916)

Καταυλισμός στρατευμάτων του 17ου Αποικιακού τμήματος [Στο βάθος η Γαλάτιστα]


Το αστυνομικό τμήμα
Η εκκλησία [Ι.Ν. Αγίου Νικολάου]

Το χωριό







Η Juliette Clarens με κατοίκους του χωριού


Η Juliette Clarens με παιδιά του χωριού
Οδός υπό κατασκευή, υπό τη γαλλική "ιδιοφυΐα", μεταξύ Βασιλικών και Γαλάτιστας

Οδόστρωση οδού Γαλάτιστας-Βασιλικών

Το χωριό. Παιδιά. [Η φωτό λαθεμένα αναφέρεται ότι είναι τραβηγμένη στα Βασιλικά]

Το χωριό. Ένας δρόμος. [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Το χωριό. Ένας δρόμος. [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Το χωριό. Ένας δρόμος. [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Ρέμα μέσα στο χωριό [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Στρατιώτες διασχίζουν το χωριό [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Στους πρόποδες του βουνού. Το τελευταίο πόστο των χωροφυλάκων

Ομάδα χωρικών [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Γυναίκες των Βασιλικών [Μάλλον της Γαλάτιστας. Στις 02/04 ο φωτογράφος βρισκόταν στην Γαλάτιστα]

Κονβόι του σώματος εφοδιασμού του 3ου Τάγματος του 1ου Αποικιακού Συντάγματος Πεζικού [Μάλλον κατά την αποχώρησή τους στις 07/04/1916]

Κονβόι του σώματος εφοδιασμού του 3ου Τάγματος του 54ου Αποικιακού Συντάγματος Πεζικού [Μάλλον κατά την αποχώρησή τους στις 07/04/1916]

Λιβάδι (08/04/1916)

Το χωριό

Σε πρώτο πλάνο: παραπήγματα του 56ου Αποικιακού Τάγματος

Το χωριό

Το χωριό. Ανθισμένα δέντρα

Ένας δρόμος στο χωριό

Το χωριό

Το μηχανικό χτίζει την γέφυρα στο Λιβάδι

Στο κοιμητήριο του χωριού

Στο κοιμητήριο, γυναίκες ξεθάβουν τα οστά για να τα τοποθετήσουν στην κορυφή των μνημάτων




Βασιλικά (09/04/1916)

Το χωριό. Παιχνίδια και χοροί στην πλατεία
Λουτρά Θέρμης

Μπροστά από τα Λουτρά
Ι.Μ. Αγίας Αναστασίας






Κασσάνδρα (Ιούλιος 1916)

Το χωριό [Καλάνδρα]

Στο άκρο της Κασσάνδρας