"Είμαι η Μαρία
Διαβάτη, κόρη του Δημητρίου Διαβάτη, εγγονού από την μητέρα του Ιφιγένεια, του Μακεδονομάχου Παπαδημήτρη Οικονόμου. Από τη γιαγιά
μου Ιφιγένεια, η οποία ήταν πρωτότοκη κόρη του Παπαδημήτρη, έχω μάθει την ιστορία του.
Ο Παπαδημήτρης ήταν
διορισμένος Πράκτωρ κατά τη διάρκεια της Μακεδονικής Άμυνας από τον Γενικό Αρχηγό της Χαλκιδικής, όπως αναφέρει ο ίδιος ο Γενικός Αρχηγός Στρατού Χαλκιδικής σε επιστολή του στις 19/3/1916. Υπήρξε μεγάλος αγωνιστής. Έδωσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για τον αγώνα. Έκανε το σπίτι του ξενοδοχείο όπου φιλοξενούσε αφιλοκερδώς
όλους τους διερχόμενους από το χωριό, το οποίο αποτελούσε κόμβο και μόνη είσοδο
για τη Χαλκιδική ώστε να μπορεί να δίνει πληροφορίες στο στρατό. Φιλοξενούσε
στο ξενοδοχείο του και Τούρκους στρατιώτες και συγχρόνως έκρυβε στον ίδιο χώρο
Έλληνες αντάρτες. Προειδοποιούσε τον στρατό για τις κινήσεις των Τούρκων με
αγγελιοφόρους.
Την ημέρα που αποφάσισαν να χτυπήσουν τους Τούρκους στο χωριό, ο Παπαδημήτρης είπε στην κόρη του Ιφιγένεια, που ήταν σε εφηβική ηλικία, να πάρει τις δύο αδελφές της, Ελευθερία και Ευανθία, που ήταν σε νηπιακή ηλικία, και να πάει να κρυφτεί στα χωράφια γιατί θα γινόταν στο χωριό μεγάλο κακό. Το ίδιο βράδυ με τα ίδια του τα χέρια έβαλε φωτιά στο
σπίτι του που ήταν γεμάτο με Τούρκους στρατιώτες και το έκαψε. Όταν η γιαγιά
μου γύρισε μετά από μέρες στο χωριό όλο το βιος του πατέρα της ήταν στάχτη.
Ο Παπαδημήτρης
κατεδώθει από προδότες στον Τουρκικό Στρατό και φυλακίστηκε, βασανίστηκε και βρήκε την ελευθερία του μόνο όταν ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος εισήλθε στη Θεσσαλονίκη. Αυτά γνωρίζω από τις αφηγήσεις
της γιαγιάς μου.
Σου στέλνω επίσης την
επιστολή του Γενικού Αρχηγού Στρατού της Χαλκιδικής του 1916 καθώς και την εφημερίδα του 1912 όπου αναφέρονται τα παραπάνω γεγονότα. Εάν σου είναι όλα αυτά χρήσιμα για να ενημερώσεις την
εξαίρετη σελίδα που έχεις φτιάξει για την ιστορία του χωριού μας, μπορείς να τα
χρησιμοποιήσεις."
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο ίδιος ο Αρχηγός Στρατού της Χαλκιδικής, ο ταγματάρχης Δημήτριος Κοσμόπουλος απέστειλε επιστολή στον παπά-Δημήτρη Οικονόμου "εις ένδειξιν απείρου ευγνωμοσύνης" προς το πρόσωπό του. Η συγκεκριμένη επιστολή παρατίθεται παρακάτω:
Ελληνομακεδονική Άμυνα (Τ.
Σ.)
1903 – 1909
Ο
τέως Γενικός Αρχηγός
Χαλκιδικής – Λαγκαδά
– Σερρών
πιστοποιεί
ότι ο εκ του χωρίου Ρεσιτνίκια
της Επαρχίας Πολυγύρου της Χαλκιδικής Παπαδημήτριος Οικονόμος, αισθανόμενος εν
μέσω του Τουρκικού ζυγού την κληρονομίαν της Διαθήκης του Ρασοφόρου του 1821,
υπήρξε ο φύλαξ της Παρακαταθήκης των Πατρίων και ορθοδοξίας και ο δικαιούμενος
να κατατάσσηται εις την χορείαν εκείνων, διότι ακριβώς μεταξύ των διακριθέντων
Ρασοφόρων της εποχής μας κατά την ανωτέρω Εθνικήν δράσιν είναι και ο
Αιδεσιμώτατος. Χάρις εις το θάρρος του το οπλισθέν υπό του Σταυρού, εις την
ευπροσηγορίαν του, εις την γλυκήτητα των τρόπων του, εις την τέχνην του
ομιλείν, σκέπτεσθαι, πράττειν και μνειν και εν γένει δια ταύτα τα χαρίσματά του
τα αποκοήματα της ευφυίας του, διωρίσθη Κέντρον {Πράκτωρ} παρά του
υποφαινομένου κατά την διάρκειαν της Ελληνικής Μακεδονικής Αμύνης εν τω κόμβω
της Χαλκιδικής, όστις είναι αυτό τούτο το χωρίον του Ρεσιτνίκια και εξ ου η δίοδος
και συγκοινωνίας πάσης της Χαλκιδικής.
Τας υπηρεσίας ους προσέφερε τουλάχιστον
εις την εποχήν της τριετούς Αρχηγίας μου και τους κινδύνους ους διέτρεξε αλλά
και τας καταδιώξεις και προφυλακίσεις ους υπέστη μετέπειτα παρά των Τούρκων,
ελλείψει χώρου να αναριθμήσω πάσας ει μη τας εξής.
1) Ου μόνον αφιλοκερδώς ειργάσθη κατά το διάστημα τούτο
δια τους κόπους και ημεραργίας του, αλλά και χρηματικάς θυσίας ευχαρίστως
συνηπίκουρος προσήλθε, δια κατασκοπίας, δια πληρωμήν αγγελιοφόρων και εν τέλει
εις ουκ ολίγα χρηματικά έξοδα υπεβλήθη, μεταβαλών τον οίκον του εις Ξενοδοχείον
δια πάντα διερχόμενον εκείθεν και αποκλειστικώς ίνα Αστυνομικώς διαπυνθάνεται
και η ενήμερος των γεγονότων και ως η ευρεία αντίληψις του επέβαλε κατά τας
επικινδύνους εκείνας εποχάς.
2) Τοσαύτην ικανότητα έδειξε δια
την προφύλαξη των Σωμάτων και μέχρι Νιγρίτης εισέτι εγκαίρως ειδοποίησε δι’
Αγγελιοφόρων του και έσωζε ταύτα εκ των προδοτών και του Τουρκικού Στρατού,
όστις ετίθετο εις καταδίωξίν του.
3) Δεν εδίστασεν χάρις εις το
θάρρος του, να προφυλάξη εις τινά απηνή καταδίωξιν υπό του Τουρκικού Στρατού το
μεν Ανταρτικόν Σώμα εις τον οίκον του, τον δε Τουρκικόν Στρατόν να περιποιείται
εις παρακείμενον δωμάτιον του αυτού οίκου.
Επίσης δια την άπειρον
εμπιστοσύνην και πατριωτισμόν του Αιδεσιμωτάτου, εύρε ο υποφαινόμενος μετά του
Σώματός του ως καταφύγιον προφυλάξεως το χωρίον τούτο, ότε τον Ιούνιον 1907
πολύς Τουρκικός Στρατός βαίνων επί τα ασφαλή ίχνη από Δουμπιά Σανά με βάσιν το
ίδιον χωρίον Ρεσιτνίκια κατεδίωκεν ημάς απηνώς.
4) Δια τας τόσας υπηρεσίας του
δεν ήτο δυνατόν μέχρι τέλους να αποφύγη τα βδελυρά βλέμματα των προδοτών, όπου
και δια την εαυτού σωτηρίαν εφυγοδίκησε επί 6 μήνας, είτα δε επειδή εσειλήφθη
παρά Τούρκων ότι θα εξωρίζωντο η οικογένειά του και συγγενείς του εις Άδανα,
ηναγκάσθη να παρουσιασθή προφυλακισθείς δι’ εσχάτην προδοσίαν, ως υποσκάπτων το
καθεστώς της Τουρκίας και τις οίδε οποία τύχη θα ανέμενε τούτον, όπερ έδοξε και
εισήλθε ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος εις Θεσσαλονίκην και τότε είδε το φως της
ημέρας και ελευθερίας ο Αιδεσιμώτατος.
Δι’ ο χορηγείται το παρόν εις ένδειξιν
απείρου ευγνωμοσύνης μου εις τον συνεργάτην μου Αιδεσιμώτατον Παπά-Δημήτριον
Οικονόμου.
Εν Αθήναις τη 19η
Μαρτίου 1916
Ο
Τέως Καπετάν
Κουρμπέσης
Δ. Γ. Κοσμόπουλος
Ταγματάρχης Πεζικού
Ακριβές
αντίγραφον